หางนกยูงฝรั่ง, นกยูง, ชมพอหลวง, ส้มพอหลวง, หงอนยูง, อินทรี,ยูงทอง ต้นไม้ดอกสีแดง-ส้มบานสพรั่งเต็มต้นที่เราเห็นอยู่ข้างทาง หรือตามสวนสาธารณะบ้านเรือนนี้ มีชื่อว่าหางนกยูงฝรั่งครับ

ชื่อหางนกยูงฝรั่ง (อังกฤษ: Flam-boyant, The Flame Tree, Royal Poinciana) หรือที่เรียกว่า นกยูง, นกยูงฝรั่ง, ชมพอหลวง, ส้มพอหลวง (ภาคเหนือ), หงอนยูง (ภาคใต้), อินทรี (ภาคกลาง), และยูงทอง (มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์)

หางนกยูงฝรั่งมีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Delonix regia (Bojer) Raf.
อยู่ ในวงศ์ถั่ว (Leguminosae) เช่นเดียวกับ นนทรี ต้นขี้เหล็ก ประดู่แดง ชงโค คูน กาหลง กัลปพฤกษ์ และจามจุรี เป็นพันธุ์ไม้ที่มีถิ่นกำเนิดเดิมอยู่บนเกาะมาดากัสการ์ ทวีปแอฟริกา ค้นพบครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2367 โดยนักพฤกษศาสตร์ ชาวออสเตรเลีย

เพิ่มเติม
หางนกยูงฝรั่งเป็นต้นไม้พระราชทาน ให้เป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ชาวธรรมศาสตร์เรียกว่า \"ต้นยูงทอง\" และนอกจากนี้ยังเป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์อีกด้วย

หางนกยูงฝรั่ง, นกยูง, ชมพอหลวง, ส้มพอหลวง, หงอนยูง, อินทรี,ยูงทอง ต้นหางนกยูงฝรั่งเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ผลัดใบในหน้าแล้ง ทรงพุ่มต้นแผ่กว้าง กิ่งของต้นหางนกยูงฝรั่งนั้นค่อนข้างเปาะ ฝักเป็นลักษณะฝักถั่วแบนยาว เมื่อแก่จะเป็นฝักแห้งแข็งสีดำ

ลักษณะการออกดอกของต้นหางนกยูงฝรั่ง จะออกที่ปลายยอด

รูปภาพดอกหางนกยูงฝรั่ง ดอกเป็นช่อออกที่ปลายกิ่ง มีกลีบห้ากลีบ สีแดงจัดจนถึงสีส้ม กลีบกลางด้านบนมีลายสีเหลืองคล้ายลายของหางนกยูง เกสรตรงกลางดอกมีลักษณก้านเกสรที่ยาวและมีสปอร์อยู่ที่ปลายสุดของก้านเกสร มีลักษณะคล้ายหงอนที่หัวของนกยูง

ลักษณะช่อดอกหางนกยูงฝรั่งเมื่อเทียบกับไม้บรรทัดขนาด 1 ฟุต

ดอกของหางนกยูงฝรั่งที่บานเต็มที่แล้ว

ดอกของหางนกยูงฝรั่งสีแดงอมส้ม ตรงกลางมีลวดลายสวยงามคล้ายกับลายของหางนกยูง

ดูกันชัดๆกับลายของดอกหางนกยูงฝรั่ง :) สวยงามบาดตาบาดใจเหลือเกิน ใครเห็นเป็นต้นหลงรักดอกไม้ที่มีสีเตะตาเช่นนี้ชั่งดึงดูดใจเหลือเกิน ฤดูที่ออกดอกแต่ละประเทศจะต่างกันไปนะครับ สำหรับในประเทศไทยต้นหางนกยูงฝรั่งนี้จะเริ่มออกดอกประมาณ เมษายน - พฤษภาคม ครับ ,ออสเตรเลียจะออกดอกช่วง ธันวาคม – กุมภาพันธ์

ฝักของต้นหางนกยูงฝรั่งครับ (ยาวประมาณ 30-50 เซนติเมตรเลยนะครับ) การขยายพันธุ์ใช้เมล็ดเป็นหลัก และสามารถใช้วิธีติดตา ต่อกิ่ง เสียบยอด (ที่จะทำให้ไม่กลายพันธุ์) และขึ้นได้ดีในดินทั่วไป

ลักษณของต้นหางนกยูงฝรั่งที่ยังไม่ออกดอกครับ ทรงพุมจะแผ่กว้าง กิ่งก้านค่อนข้างเยอะ และเปาะบาง ต้นหางนกยูงฝรั่งโตเต็มที่สูงราว 12 - 18 เมตร เรือนยอดแผ่กว้างทรงกลมคล้ายร่ม แผ่กิ่งก้านออกคล้ายจามจุรี แต่มีขนาดเล็กกว่า ลำต้นเกลี้ยง เปลือกสีน้ำตาลอ่อนอมขาวถึงสีน้ำตาลเข้ม โคนต้นมักมีรากโผล่พ้นดินออกโดยรอบเมื่อโตเต็มที่ จึงไม่ควรปลูกใกล้ๆกับอาคารนะครับ

ลักษณะลำต้นของต้นหางนกยูงฝรั่ง เป็นไม้ที่มีขนาดใหญ่ โตเร็ว รากของต้นหางนกยูงฝรั่งจะใหญ่ ไปไกล ไม่เหมาะที่จะปลูกใกล้ๆกับตัวอาคารนะครับ

การขยายพันธุ์หางนกยูงฝรั่ง
เมื่อหางนกยูงฝรั่งออกดอกและบานทะยอยกันไปแล้วประมาณ 1 อาทิตย์ ดอกก็จะถูกผสมแล้วร่วงโรยเกลื่อนต้นเป็นสีแดงเหลืองหรือแสด เต็มไปหมด ต่อจากนั้นก็จะกลายเป็นฝัก ลักษณะแบนยาวเหมือนฝักดาบ กว้างประมาณ 3 นิ้ว ยาวประมาณ 12-18 นิ้ว ในฝักมีเมล็ดแข็งรูปไข่ยาว เปลือกเมล็ดแข็งมากต้องขลิบเปลือกออก อย่าให้ถูกต้นช่อของเมล็ด จะช่วยให้งอกเร็วขึ้น ใช้เมล็ดเป็นส่วนขยายพันธุ์ เพราะโตเร็ว ได้ลักษณะงาม ในขณะที่ต้นยังเล็กอยู่จะมีลำต้นสูงชลูด เมื่อนำมาปลูกกลางแจ้งจะแตกกิ่งก้านแผ่ออกทางส่วนยอดและจะออกดอก ภายในระยะเวลา 3-4 ปี หางนกยูงฝรั่งไม่ค่อยเลือกดินที่ขึ้นนัก เพราะสามารถมีรากออกไปหาอาหารได้ลึกและไกลจากต้นพอ ชอบขึ้นในที่ ๆ มีการระบายน้ำดี ค่อนข้างแห้งแล้ง ดินร่วนปนทราย หรือไม่เหนียวจนเกินไป ถ้าปลูกในที่แห้งแล้ง เช่นตามถนนสายต่าง ๆ จะให้ดอก สวยงามมากเต็มต้น แทบจะไม่เห็นใบเลย นิยมปลูกเป็นไม้ประดับสองข้างทาง

สรรพคุณทางยา
รากนำมาต้มหรือทอดรับประทานกับอาหาร เป็นยาขับโลหิตในสตรี แก้อาการบวมต่างๆ ลำต้นนำมาฝนทาแก้พิษ ถอนพิษสัตว์ต่อยกัดได้
เมล็ดอ่อนของหางนกยูงฝรั่งนำมากินสดๆ ได้ สำหรับเมล็ดแก่ต้องนำมาทำให้สุกเสียก่อนจึงจะใช้กินได้ เพราะมีสารประกอบบางชนิดที่เป็นพิษ แต่จะถูกทำลายด้วยความร้อน

ลักษณะของใบหางนกยูงฝรั่ง ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้น

ต้นหางนกยูงฝรั่งมีกิ่งก้านที่แผ่ออกไปในแนวกว้าง ถ้าจะปลูกเป็นแถวๆเรียงกันควรเว้นระยะให้มากกว่าปกติครับ

รูปภาพดอกหางนกยูงฝรั่งแบบเป็นคู่ ดูกันชัดๆ สวยงามจับใจ :) เรื่องน่ารู้อีกเรื่องคือเมื่อดอกของหางนกยูงฝรั่งบานออกมาใหม่ๆ เราจะเห็นลายสีเหลือง กระสีแดงนี้ชัดเจนสวยงามแบบรูปด้านบนนี่แหล่ะครับ แต่พอเค้าบานไปหลายวันเข้า ดอกของหางนกยูงฝรั่งก็จะค่อยๆกลายเป็นสีส้มแดง หรือสีแสด จนเรามองลายหางนกยูงไม่เห็นครับ สุดยอดไปเลยไหมล่ะครับ เปลี่ยนสีได้ด้วยเจ้าหางนกยูงฝรั่ง

ดอกหางนกยูงฝรั่งสีส้ม หรือดอกหางนกยูงฝรั่งสีออกเหลืองก็มีนะครับ ลักษณะของลำต้นเค้าจะเหมือนกับดอกหางนกยูงฝรั่งสีแดงนี่แหล่ะครับแต่ดอกจะคนละสีกันครับ สวยงามไม่แพ้กันเลย :)

ดอกหางนกยูงฝรั่งสีส้ม หรือดอกหางนกยูงฝรั่งสีออกเหลือง ให้ดูกันแบบใกล้ๆครับ ดูกันแบบชัดๆครับ ต้นนี้ถ่ายที่สวนหลวง ร.9 ครับ สังเกตุกลีบดอกกลางที่มีลายหางนกยูงสิครับ สวยแปลกตาไปอีกแบบนะครับ