เพชรสังฆาต,สันชะควด,สามร้อยต่อ,ขั่นข้อ .
ต้นเพชรสังฆาต สมุนไพรที่ช่วยรักษาริดสีดวงทวารหนัก

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cissus quadrangularis L.
ชื่อพ้อง : Cissus quadrangulaVitis quadrangularis
อันดับ : Vitales
วงศ์ : Vitaceae (เพชรสังฆาตอยู่วงศ์เดียวกับองุ่น)
สกุล : Cissus
สปีชีส์ : C. quadrangularis
ชื่ออื่น : ขั่นข้อ (ราชบุรี) , สันชะควด (กลาง) ,สามร้อยต่อ (ประจวบคีรีขันธ์)


ลักษณะทั่วไปของต้นเพชรสังฆาต
ไม้เถา เถาอ่อนสีเขียวเป็นสี่เหลี่ยม เป็นข้อต่อกัน มีมือสำหรับเกาะยึดออกตางข้อต่อตรงข้ามใบ ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับตามข้อต้น รูปสามเหลี่ยม ปลายใบมน โคนใบเว้า ขอบใบหยักมนห่างๆ แผ่นใบเรียบสีเขียวเป็นมัน ก้านใบยาว 2-3 ซม. ดอก ออกเป็นช่อตามข้อต้นตรงข้ามกับใบ ดอกสีเขียวอ่อน กลีบดอกมี 4 กลีบ โคนด้านด้านนอกมีสีแดง ด้านในสีเขียวอ่อน เมื่อบานเต็มที่ดอกจะงองุ้มไปด้านล่าง เกสรเพศผู้มี 4 อัน ผล รูปทรงกลม ผิวเรียบเป็นมัน ผลอ่อนสีเขียว สุกสีแดงเข้มเกือบดำ เมล็ดกลม สีน้ำตาล มี 1 เมล็ด

ส่วนที่ใช้ : น้ำจากต้น เถา ใบยอดอ่อน ราก

สรรพคุณ
น้ำจากต้นของเพชรสังฆาต
ใช้หยอดหู แก้น้ำหนวกไหล หยอดจมูกแก้เลือดเสียในสตรีประจำเดือนไม่ปรกติ เป็นยาธาตุเจริญอาหาร

ใบยอดอ่อนของเพชรสังฆาต
รักษาโรคลำไส้เกี่ยวกับอาหารไม่ย่อย

ใบ และรากของเพชรสังฆาต
ใช้เป็นยาพอก

เถาเพชรสังฆาต
ใช้เป็นยาแก้ริดสีดวงทวารหนัก แก้กระดูกแตก หัก ซ้น แก้อาการประจำเดือนมาไม่ปกติ (เถา, น้ำคันจากต้น)

ยาแก้ริดสีดวงทวารสูตรสมุนไพรจากต้นเพชรสังฆาต .
1. ใช้เถาสด 2-3 องคุลีต่อหนึ่งมื้อ รับประทานสดๆ ถ้าเคี้ยวจะคันปากคันคอ เพราะในสมุนไพรนี้จะมีสารเป็นผลึกรูปเข็มอยู่มาก เป็นสารชนิดเดียวกันกับที่พบในต้นบอน ต้นเผือก การรับประทานจึงใช้สอดไส้ในกล้วยสุก หรือมะขาม แล้วกลืนลงไป รับประทาน 10-15 วัน จะเห็นผล

2. ใช้เถาตากแห้ง บดเป็นผง ใส่แคบซูล ขนาดเบอร์ 2 (ผงยา 250 มิลลิกรัม) รับประทานครั้งละ 2 แคบซูล วันละ 4 ครั้ง ก่อนอาหารและก่อนนอน รับประทาน 5-7 วัน อาการจะดีขึ้น รับประทานต่อจะหาย

ทรงพุ่มของต้นเพชรสังฆาต เลื้อยจนเต็มนั่งร้าน .
เพชรสังฆาตมีฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย เชื้อรา และต้านอนุมูลอิสระ มีแคโรทีนอยด์และวิตามินซีมาก

เพชรสังฆาต เมื่อเทียบกับมือ .
ผลเพชรสังฆาต
ผลเป็นรูปทรงกลม ผิวเรียบเป็นมัน ผลอ่อนสีเขียว ผลสุกสีแดงออกดำ ในผลมีเมล็ดกลมสีน้ำตาล 1 เมล็ด โดยส่วนที่นำมาใช้เป็นยาสมุนไพร ได้แก่ เถา ราก ใบยอดอ่อน และน้ำจากต้น

ดอกเพชรสังฆาต
ดอกเป็นสีเขียวอ่อน ออกเป็นช่อตามข้อตรงข้ามกับใบ กลีบดอกมี 4 กลีบ โคนด้านนอกสีแดง ด้านในเขียวอ่อน เมื่อดอกบานเต็มที่จะงองุ้มไปด้านล่าง ที่ดอกมีเกสรเพศผู้ 4 อัน


อ้างอิง
www.rspg.or.th
medthai.com
Pharmacological and therapeutic activity of Cissus quadrangularis: An overview Mishra G., Srivastava S., Nagori B.P. International Journal of PharmTech Research 2010 2:2 (1298-1310)
In vitro and In vivo evaluation of free radical scavenging potential of Cissus quadrangularis, Mallika Jainu1 and C.S. Shyamala Devi, African Journal of Biomedical Research, Vol. 8 (2005); 95 - 99,