มะแว้งเครือ .
พืชมีหนามต้นสีเขียว เลื้อย หรือไหลไปตามพื้นดิน เวลาเดินผ่านถ้าใส่ขาสั้นรับรองได้ว่ามีเลือดแน่นอนครับ ต้นไม้สุดแสบต้นนี้คือมะแว้งเครือ โดยมะแว้งจะแบ่งเป็น 3 ชนิดนะครับ คือ มะแว้งต้นมีหนาม กับ มะแว้งต้นไม่มีหนาม และ มะแว้งเครือครับ ความโดดเด่นของมะแว้งเครือก็น่าจะเป็นหนามนี่แหล่ะครับ ที่ทำเอาเลือดตกยางออกถ้าเดินหลงไปเกี่ยวกับต้นมะแว้งเครือเข้า
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Solanum trilobatum L.
ชื่อสามัญ : หาไม่เจอ :P แต่เท่าที่หาดูเค้าก็เรียก Solanum trilobatum L. เหมือนชื่อวิทยาศาสตร์ครับ
วงศ์ : Solanaceae
ชื่ออื่น : มะแว้งเถาว์ (กรุงเทพฯ ) แขว้งเควีย (ตาก)
ลักษณะโดยทั่วไปของต้นมะแว้งเครือ หรือมะแว้งเถาว์ จะเป็นไม้เลื้อย ลำต้นกลม สีเขียวสด เป็นมันทั้งต้นและใบ มีหนามแหลม ลักษณะของหนามมะแว้งเครือจะงอเป็นเหมือนตะงอ หนามจะกระจายอยู่ทั่วไปตามลำต้นและกิ่งของมะแว้งเครือ ใบเป็นใบชนิดใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกัน แผ่นใบล่างจะมีหนามตามเส้นของใบ ดอกมะแว้งเครือจะออกเป็นช่อ กลีบดอกสีม่วง มี 5 กลีบ เกสรตัวผู้อยู่กลางดอกมีสีเหลืองจำนวน 5 อัน ผลของมะแว้งเมื่อยังอ่อน หรือยังดิบอยู่ จะมีสีเขียวลายขาว ขนาดประมาณมะเขือพวง ผลสุกของมะแว้งจะมีสีแดงสดใส เมล็ดแบน อัดแน้นเต็มผล
สรรพคุณของต้นมะแว้งเครือ
รากมะแว้งเครือ
แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา แก้ไอ แก้ขับเสมหะให้ตก แก้หืด ขับปัสสาวะ แก้ไข้สันนิบาต บำรุงธาตุ แก้น้ำลายเหนียว กระหายน้ำ แก้วัณโรค ทั้งต้น - ขับเหงื่อ แก้ไอ แก้หืด ขับปัสสาวะ และใช้รักษาโรคหลอดลมอักเสบและโรคหอบหืด (bronchitis and asthma)
ลำต้นของมะแว้งเครือ
แก้หญิงท้องขึ้นในขณะมีครรภ์ แก้ไอ ขับเสมหะ แก้น้ำลายเหนียว กระทุ้งพิษไข้ ขับปัสสาวะ
ใบมะแว้งเครือ
บำรุงธาตุ แก้ไอ แก้น้ำลายเหนียว
ผลสดของมะแว้งเครือ
มะแว้งเครือตำรายาไทย ใช้ผลสดแก้ไอ ขับเสมหะ ใช้ขนาด 4-10 ผล โขลกหรือตำพอแหลก คั้นเอาน้ำ ใส่เกลือเล็กน้อย จิบบ่อยๆ หรือเคี้ยวกลืนเฉพาะน้ำจนหมดรสขม ผลสดมะแว้งเครือใช้ขับปัสสาวะ แก้ไข้ และเป็นยาขมเจริญอาหารด้วย ผลมะแว้งยังช่วยขับปัสสาวะ รักษาโรคเบาหวาน (ใช้ผลมะแว้ง โตเต็มที่ 10-20 ผล รับประทานเป็นอาหาร เป็นผักจิ้มน้ำพริกช่วยรักษาเบาหวานได้) บำรุงดี แก้น้ำลายเหนียว บำรุงเลือด แก้โลหิตออกทางทวารหนักทวารเบา
ผลสดของมะแว้งจะมีรสขมจัด และมีรสเฝื่อนเล็กน้อย ช่วยเจริญอาหาร บำรุงธาตุ ขับลม ผลมะแว้งสด 100 กรัม จะให้พลังงานต่อร่างกาย 59 กิโลแคลอรี ประกอบด้วยเส้นใย 3.3 กรัม แคลเซียม 50 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 68 มิลลิกรัม เหล็ก 1 มิลลิกรัม วิตามินเอ 1,383 IU วิตามินบี 1 0.04 มิลลิกรัม วิตามินบี 2 0.10 มิลลิกรัม ไนอาซิน 8.4 มิลลิกรัม วิตามินซี 6 มิลลิกรัม
การใช้ประโยชน์ทางด้านอาหาร
- ผลอ่อนมะแว้งเผาไฟให้สุก รับประทานกับ ลาบ ก้อย ป่นปลา (ภาคอีสาน)
- ผลอ่อนมะแว้งรับประทานกับน้ำพริกปลาทู ใช้เป็นผักเครื่องเคียงมีรสขม
