.
มะเขือพวงคือมะเขือลูกกลมๆเล็กๆที่เรามักเห็นในแกงเผ็ด แกงเขียวหวาน ลูกกลมๆเขียวๆ เล็กๆนั่นแหล่ะครับคือมะเขือพวง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Solanum torvum Sw.
อังกฤษ: Turkey berry
วงศ์ SOLANACEAE
ชื่ออื่นๆ ภาคกลางเรียกว่ามะเขือพวง, สงขลาเรียกมะแว้งช้าง, แถบภาคเหนือเรียก มะแคว้งกุลา , ภาคอีสานเรียกว่า หมากแข้ง , โคราชเรียก มะเขือละคร , ภาคใต้เรียกเขือน้อย เขือพวง ลูกแว้ง เขือเทศ
มะเขือพวงเป็นไม้พุ่มเตี้ยสูง 1-3 เมตรโดยประมาณ ลำต้นมีกิ่งมาก มีหนามกระจายตามลำต้น กิ่งอ่อนมีขนปกคลุมเล็กน้อย ใบของมะเขือพวงโดยรวมเป็นรูปวงลีแต่ขอบใบมีหยักและลอยเว้า เส้นและลายใบเห็นได้ชัดเจน ใบมะเขือพวงจะมีขนเล็กๆขึ้นอยู่โดยทั่วใบ ดอกจะออกตามซอกใบ หรือบริเวณตา ดอกมะเขือพวงจะออกเป็นพวงกระจุกติดๆกัน
การขยายพันธุ์มะเขือพวง จะใช้การเพาะเมล็ด มะเขือพวงเป็นพืชที่ขึ้นง่ายมาก ผลสุกตกไปตรงไหนก็ขึ้นตรงนั้นเลยก็ว่าได้ครับ และมะเขือพวงยังเป็นพืชที่ทนความแล้งได้ดี มีอายุยืนหลายปี
นักวิจัยของคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้วิจัยเรื่องสรรพคุณ วิเศษของมะเขือพวง ผักพื้นบ้านของไทย และพบว่า
1. มะเขือพวงมีสารจำพวก "ไฟโตนิวเทียนท์" ที่จะช่วยร่างกาย ในสภาวะขาดสารอาหาร ให้สามารถกลับมาทำงานได้อย่างปกติ
2. มีกลุ่มสาร "ทอร์โวไซด์" ซึ่งช่วยลดระดับโคเลสเตอรอลในกระแสเลือดได้ และกระตุ้นให้ตับนำโคเลสเตอรอลในเลือดไปใช้ได้มากขึ้น รวมทั้งยับยั้งการดูดซึมกลับของโคเลสเตอรอลในลำไส้ด้วย จึงอาจช่วยป้องกันโรคไขมันอุดตันในเส้นเลือดได้อีกทางหนึ่ง
3. ในมะเขือพวงมีสาร "ซาโปนิน" ทำให้มะเขือพวงมีฤทธิ์ขับเสมหะ
4. มะเขือพวงเป็นพืชที่มีเส้นใยมากที่สุด เมื่อเทียบกับผักพื้นบ้านของไทยทั้งหมด จนได้รับสมญานามเป็น "ราชาแห่งผักพื้นบ้าน ในเรื่องของสารเส้นใย" โดยมีเส้นใยมากกว่ามะเขือยาว 3 เท่า และมากกว่ามะเขือเปราะถึง 65 เท่า เส้นใยในมะเขือพวง มีชื่อเรียกว่า "เพกติน" ซึ่งเป็นสารที่ละลายน้ำได้ เพกตินนี้ จะสามารถเปลี่ยนเป็นวุ้นไปเคลือบที่ผิวของลำไส้ ทำให้ลำไส้ดูดซึมแป้งและน้ำตาลที่ย่อยแล้วได้ช้าลง จึงเป็นการช่วยไม่ให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นเร็วเกินไป ทำให้ควบคุมระดับน้ำตาลในผู้ป่วยโรคเบาหวานได้
ในมะเขือพวงยังมีสารที่ชื่อว่า
โซลาโซดีน (solasodine) เป็นสารที่มีสรรพคุณต้านโรคมะเร็ง
โซลานีน (solanine) เป็นอัลคาลอยด์ สารที่ทำให้เกิดความไม่สมดุลของแคลเซียมในร่างกาย ผู้ป่วยโรคไขข้อควรหลีกเลี่ยง
ส่วนต่างๆของมะเขือพวงมีประโยชน์อย่างไรบ้าง
ทั้งต้น ใบ และผลของมะเขือพวง รสจืด เย็นและมีพิษเล็กน้อย ทำให้เลือดหมุนเวียนดี แก้ปวด ฟกช้ำ ตรากตรำทำงานหนัก กล้ามเนื้อบริเวณเอวฟกช้ำไอเป็นเลือด ปวดกระเพาะ ฝีบวมมีหนองและอาการบวมอักเสบ รากใช้พอกเท้าแตกเป็นร่องเจ็บ
แต่อย่างไรก็ตามครับ แม้มะเขือพวงจะเป็นพืชผักที่มีประโยชน์มาก แต่คณะผู้วิจัยก็ยังบอกว่า ไม่ควรกินมากเกินไป เพราะมีสาร "อัลคาลอยด์" ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์ต่อระบบประสาท และมีผลต่ออวัยวะอื่น ๆ (เข้าทำนองว่า อะไร ๆ ที่เกินประมาณ ก็เกิดอันตรายได้ทั้งนั้น)
